Arystoteles O duszy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Phys.VII, 3, 247 b 10 - 248 a 2; Themistius41, 4-8.134Torstrik (122) sądzi, że w tekst wkradł się błąd, bowiemrozumowanie w nim zawarte nie jest logiczne: przecież z tego -powiada że ruch nie należy do istoty jakiejś rzeczy, niewynika wcale, że jeśli się kiedy poruszy, poruszy się tylko podwpływem siły zewnętrznej".I tak np.chodzenie nie należy doistoty człowieka.Nie wynika stąd jednak, że jedyniepod wpływem siły zewnętrznej może on chodzić.Dlaprzywrócenia zdaniu logiczności proponuje zmienić �� na �(przed ��: 407 b 1).Ja wolę tej propozycji nie przyjąć.Człowiek chodzi dlategonie pod wpływem siły zewnętrznej, że zdolność chodzenia należydo istoty człowieka jako jego właściwość (��).Ale zdolność doruchu nie należy w żaden sposób do istoty rozumu, jak toArystoteles wyżej wykazał.Dlatego gdyby się poruszał,poruszałby się pod wpływem siły zewnętrznej.Tego rodzaju ruchsprawiałby duszy przykrość.135Aluzja do teorii Platona o stosunku duszy do ciała Tim.41B - 42 E; 49 E n.; 92 B; Menon 81 B; Phaedon 66 B - 67 B.Teorięplatońską przyjmował i Arystoteles w swoich pierwszychdialogach, zwłaszcza w Eudemosie (Rose 1886, frg.37).136Argumentacja ta nie wychodzi z założeń przeciwników,lecz z już przedtem przedstawionej (406 a 2 n.) teorii Arystotelesa.137Do którego rzeczownika odnosi się zaimek �� wzdaniu ��' � �� ? Według Simpliciusa (49, 28),Themistiusa (42, 17) i Rodiera (117) do ��, wedługTrendelenburga (214) do ��, według Philoponosa (138, 19)do Platona.Według mnie odnosi się do ciała, które dusza porusza.138Aluzja głownie do doktryny pitagorejskiej.139Chodzi tu o proste porównanie.Znaczenie tego porównaniawystąpi w pełni dopiero wtedy, gdy Arystoteles wyłoży swojąteorię stosunku duszy do ciała.Por.De an.II, c.1 - 2.140Omawiana tutaj przez Arystotelesa teoria była zwalczanaprzez Platona (Phaedon 86 B - D; 88 D, 92 A - 95 A).Przyjmowali ją, jak świadczy Makrobius (S.Sc.I, 14, 19),Pitagoras i jego zwolennik Filolaos.Hicks i D.Ross słuszniezauważają, że spośród wszystkich teorii znanych w starożytności,ta właśnie najbardziej zbliża się do teorii arystotelesowskiej.141Uczeni starożytni (Simplicius 53, 1; Philoponos 145, 22;Sophonias 25, 6) odnoszą słowa �� dodialogu Platona Phaedon lub do dialogu Arystotelesa Eudemos;Bernays (D.Dial.d.Arist.s.15 - 39) oraz Heitz (140, 200)odnoszą je do �� , które utożsamiają z dialogamiArystotelesa przedtem wydanymi.Dla Torstrika (123) o� �� oznaczają dyskusje, które prowadzą ludziekulturalni" (eas disputationes, quas homines elegantioresinstituere solent).Prawie to samo twierdził już Sylv.Maurus (c.IX, text.54).%7ładna z tych teorii nie może rościć sobie pretensji dopewności.Zdanie starożytnych wydaje się najbliższe prawdy.142Teorię, w myśl której dusza jest harmonią, przyjmowałSimmias, uczeń pitagorejczyka Filolaosa.Por.Phaedon 85 E - 86D.Te same poglądy przypisują Filolaos i Makrobius (Somn.Scipionis) także innympitagorejczykom.Harmonię pojmowali na sposób jakiejś formy,która zapewnia jedność jestestwu złożonemu z przeciwieństw.Teorię tę poddał Arystoteles krytyce już w dialogu Eudemos (por.Rose 1886, frg.45).Platon sam - zaznaczmy przy okazji - nietwierdził, że dusza jest harmonią, lecz że jest złożona z liczbharmonicznych.143�� jest specjalnym rodzajem mieszaniny (Top.", 2,122 b 26 - 31).Jest bardziej doskonała od �� (De gen.corr.I, 10, 328 a 5 -12; Met.H, 2, 1042 b 16).Słowa �� używa sięzwłaszcza wtedy, gdy mowa o cieczy, której poszczególnecząsteczki posiadają te same własności.Arystoteles jednaktraktuje często te dwa słowa jako jednoznaczne.144Dusza nie może być proporcją, bowiem proporcja jestrelacją (�� ), konsekwentnie przymiotem przypadkowym (��).Por.Trendelenburg (217).145Podobna argumentacja znajduje się w dialogu Eudemos.Por.Rose 1886, frg.45.146Słowa: obdarzone ruchem i położeniem" oznaczają ciałanaturalne.Ciała matematyczne nie poruszają się (nie zmieniająsię); dlatego też nie mają natury (��), konsekwentnie niezajmują miejsca ani położenia.Phys.II, 2, 193 b 34; IV, l, 208 b22; De gen.corr.I, 6, 322 b 32.147Arystoteles dobrze znał etymologię słowa ��,mianowicie jego pochodzenie od słowa �� =przystosowywać.Znaczenie słowa �� oparte na tejetymologii uważa Arystoteles za pierwotne (��).Oznaczaono takie uszeregowanie przedmiotów, które nie pozwala umieścićmiędzy nimi żadnego przedmiotu tej samej natury, co one.Tak np.między dwoma drzewami alei lip nie można umieścić nowej lipybez szkody dla alei.Można za to doskonale umieszczać międzynimi kwiaty [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download * ebook * pdf * do ÂściÂągnięcia * pobieranie

Tematy