[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ponieważ każde ze zwierciadeł jest małe i niewidzialne,a to, co dostrzegamy, stanowi połączenie ich wszystkich,dlatego całość winna odznaczać się jednym i tym samymzabarwieniem.Każde ze zwierciadeł dostarcza przecieżtakiego samego koloru jak sąsiednie.Skoro zatem pow-stanie powyższych okoliczności jest możliwe32, toteż zja-wisko odbicia nastąpi, o ile Słońce i chmura osiągnąodpowiednie położenie, my zaś pozostaniemy pośrodku.Wówczas istotnie pojawia się tęcza, ale nigdy w innychokolicznościach.Jest więc rzeczą oczywistą, iż tęcza jest odbiciem wzrokuku Słońcu.Dlatego pojawia się zawsze po przeciwnejstronie Słońca, halo natomiast obok.Obydwa zjawiskasą odbiciem, różni ich tylko bogactwo kolorów.W jednymbowiem wypadku odbicie powstaje od wody odległeji ciemnej, w drugim z bliska od powietrza, które z naturyjest jasne33.Blask świetlny, przedostając się przez ciemną prze-strzeń, bądz pojawiając się na ciemnym tle (nie ma tubowiem różnicy), staje się szkarłatny.Można to zaobserwować w przypadku palącego sięzielonego drzewa, którego płomień jest czerwony na skutekzmieszania się jasnego i białego ognia z dużą ilościądymu.Podobnie też Słońce oglądane przez mgłę oraz dym 97wydaje się szkarłatne.Z tego powodu pierwsze pasmotęczy ujawnia taką właśnie barwę (odbicie powstaje bo-wiem od maleńkich kropel), natomiast halo jest jej w ogólepozbawione.O pozostałych kolorach powiemy pózniej.Poza tym, w sąsiedztwie Słońca zgęszczenie nie możetrwać długo, gdyż albo zamienia się w deszcz, albo ulegarozproszeniu.Natomiast zanim woda powstanie naprze-ciw Słońca, upłynie trochę czasu34.Gdyby zatem niezachodziła powyższa okoliczność, halo byłoby zjawiskiembarwnym podobnie jak tęcza.W rzeczywistości ani pełne,ani koliste halo nie wykazuje żadnego zabarwienia z wy-jątkiem małych i częściowych zjawisk, które nazywamysmugami.Gdy jednak utworzy się mgła podobna do tej,która powstaje z wody albo innego ciemnego ciała, wtedypojawia się zgodnie z tym, co utrzymujemy pełnatęcza, podobnie jak wokół lampy35.Wokół lampy po-jawia się tęcza w zimie, szczególnie wówczas, gdy wiejąwiatry południowe.Najłatwiej dostrzegają ją ci, którzymają wilgotne oczy.Wzrok odbija się wówczas łatwiejz powodu osłabienia.Zjawisko powstaje dzięki wilgotno-ści powietrza oraz sadzy, która wydostaje się z płomienii ulega zmieszaniu.(Wtedy to powstaje zwierciadło)38.Jego ciemna barwa wynika z ciemnego koloru sadzy.Zwiatło lampy nie jest białe, lecz purpurowe.Ma kształtkoła i zawiera barwy tęczy z wyjątkiem szkarłatu, gdyżwzrok, który odbija się, jest osłabiony, zwierciadło zaściemne.Tęcza, która powstaje dzięki unoszącym się po-nad powierzchnią morza wiosłem, tworzy się w podobnysposób jak i na niebie, jakkolwiek jej kolor odpowiadaraczej zabarwieniu tęczy powstającej wokół lamp.Mazatem barwę purpurową, nie zaś szkarłatną.Odbiciepowstaje tutaj od bardzo maleńkich kropel połączonychniemal ze sobą, a stanowiących wodę w pełni już utwo- 98rzoną.Tęcza, powstaje również w następstwie skrapianiaw miejscu nasłonecznionym, którego część oświetlona jestpromieniami Słońca, część zaś pozostaje w cieniu.Jeślizatem ktoś znajduje się w takim właśnie miejscu i skrapiaje, wówczas pozostającemu na zewnątrz, tam gdzie pro-mienie Słońca zatrzymują się i powodują cień, ukazujesię tęcza.Sposób powstawania zjawiska oraz jego barwasą zatem podobne, przyczyna natomiast jest ta samajak w przypadku wiosłowania.Skraplający posługuje siębowiem ręką niby wiosłem.O tym, iż sprawa barw tęczy tak właśnie się przed-stawia, oraz o pojawieniu się innych jeszcze kolorówprzekonamy się na podstawie kolejnych ustaleń.Musimynajpierw uwzględnić jak powiedzieliśmy37 orazprzyjąć następujące założenia: po pierwsze, kolor jasnyna ciemnym tle, bądz przedostając się przezeń, zamieniasię w szkarłatny; po wtóre, wzrok, przemierzając corazwiększe przestrzenie, słabnie i staje się mniej sprawny38;po trzecie, kolor ciemny jest wynikiem niezdolności wi-dzenia.Gdzie bowiem wzrok zawodzi, tam właśnie po-jawia się ciemność.Z tego powodu przedmioty oddalone wydają się bar-dziej czarne, ponieważ wzrok nie może do nich dotrzeć.Powyższa problematyka winna być rozważana łącznieze zjawiskami towarzyszącymi poznaniu zmysłowemu39.Do nich bowiem głównie odnoszą się omawiane kwestie.Toteż w tym miejscu ograniczymy się do rzeczy koniecz-nych.W każdym razie dostrzegamy już przyczynę, dlaktórej przedmioty odległe, jak również oglądane w zwier-ciadle, wydają się bardziej ciemne, mniejsze i regularne,oraz dlaczego chmury wyglądają ciemniej w wodzie niżprzy oglądaniu bezpośrednim.Ostatnie zjawisko jest zu-pełnie zrozumiałe: na skutek odbicia wzrok staje się 99słabszy.Nie ma tu znaczenia, czy przedmiot oglądany,czy wzrok podlega zmianie40.W jednym i drugim przy-padku skutek jest taki sam.Omawiając powyższe zjawiska nie można pominąć na-stępującego: Kiedy chmura znajduje się w pobliżu Słońca,wówczas patrząc nań nie dostrzegamy w niej innychkolorów prócz białego.Gdy zaś tę samą chmurę będziemyoglądać w wodzie, dostrzeżemy tam jakby zabarwienietęczy.Jest przeto oczywiste, iż tak jak wzrok w następstwieswego osłabienia przy odbiciu sprawia, iż kolor ciemnystaje się jeszcze bardziej ciemny, tak też barwa jasnastaje się mniej jasna, czyli ulega zaciemnieniu.Gdy zatemwzrok jest silny, wtedy kolor biały zamienia na szkarłat-ny; gdy jest słabszy, wówczas na zielony, wreszcie naj-słabszy na fioletowy41.Poza nim nie ma już innej barwy,lecz na tych trzech jak w większości wypadków jest koniec.Zmiany innych kolorów są niedostrzegalne.Stąd i tęcza jest trójbarwna, przy czym kolory każdejrozmieszczone są w odwrotnym porządku.Pasmo zewnę-trzne pierwszej tęczy jest szkarłatne, ponieważ z najwię-kszą siłą wzrok odbija się ku Słońcu z najszerszego pasma.Otóż najszersze jest pasmo zewnętrzne.Pasmo kolejneoraz trzecie zachowują się analogicznie.Jeśli zatem naszewyjaśnienie dotyczące kolorów jest poprawne, to tęczamusi mieć trzy barwy, i tylko te trzy.Kolor żółty powstajew wyniku nałożenia się wzajemnego kolorów42.Czerwonyobok zielonego daje biały.Dowodzi tego fakt, iż w naj-ciemniejszej chmurze tęcza pojawia się najwyrazniej.Wtedy to kolor szkarłatny staje się bardziej żółty.Kolorżółty w tęczy znajduje się pomiędzy szkarłatnym a zie-lonym43.Szkarłat wydaje się biały w zestawieniu z czerniąotaczającej chmury.Względem niej44 jest rzeczywiściebiały.Gdy tęcza się rozpływa i szkarłat rozprasza, wtedy 100chmura biała w zestawieniu z zielenią zabarwia się nażółto.Doskonałego w tym względzie przykładu dostarczatarcza.Księżyca.Jest ona zupełnie biała
[ Pobierz całość w formacie PDF ]