[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Cesarz, gdyby mógÅ‚, z pewnoÅ›ciÄ… wolaÅ‚by, by to ktoÅ› zjego rodu - choćby brat lub bratanek - zostaÅ‚ cezarem, który to tytuÅ‚ za-czÄ…Å‚ oznaczać mniej wiÄ™cej nastÄ™pcÄ™ tronu.DATYRzymianie datowali czas od zaÅ‚o\enia miasta ab urbe condita, czyliod 753 roku przed Chrystusem.Tak wiÄ™c 2005 AD = 2758 AUC.NAZWY MIEJSC I IMIONAPiszÄ…c tÄ™ ksiÄ…\kÄ™, chciaÅ‚am znalezć równowagÄ™ miÄ™dzy tym co znanei nieznane, i z tego powodu w moim nazewnictwie mogÄ… siÄ™ znalezć nie-konsekwencje.Na przykÅ‚ad Londinium brzmi archaicznie i nieporÄ™cz-nie, przynajmniej wedÅ‚ug mnie, a poniewa\ w jÄ™zyku współczesnymprzyjęło siÄ™ mówić Rzym zamiast Roma , uznaÅ‚am za stosowne po-zwolić sobie na tÄ™ swobodÄ™.Podobnie zachowaÅ‚am współczesnÄ… wersjÄ™529nazwy miasta Tivoli, by uniknąć zbli\onego brzmienia Tibur - Tyber.Jednak zachowaÅ‚am inne Å‚aciÅ„skie nazwy, czasami dla nich samych, cza-sem dlatego, \e moim zdaniem współczesne francuskie czy hiszpaÅ„skiemiana zakłóciÅ‚yby wizjÄ™ Å‚aciÅ„skojÄ™zycznego Å›wiata, stÄ…d Tolosa i Ne-mausus, nie Tuluza i Nimes.PrzetÅ‚umaczyÅ‚am Passus Aupi (fort z czasówpompejaÅ„skich, teraz wioska St Beat) na Wilczy Krok.MusiaÅ‚am tak\e podjąć decyzjÄ™ w sprawie nazw, z którymi staro\ytniRzymianie nigdy siÄ™ nie spotkali, z Dalekiego Wschodu i Ameryki.NaprzykÅ‚ad pierwsza sylaba Kyoto stanowi dzwiÄ™k niewystÄ™pujÄ…cy w Å‚aci-nie, choć Rzymianie mogliby sobie z tym poradzić, wprowadzajÄ…c literÄ™ n , stÄ…d Kynoto.Japonia wystÄ™puje jako Nionia - Å‚aciÅ„ska wersja japoÅ„-skiego sÅ‚owa.Czasami wydawaÅ‚o siÄ™, \e rozbie\noÅ›ci miÄ™dzy jÄ™zykiem angielskim aÅ‚acinÄ… w nazewnictwie miast czy ludów byÅ‚yby nieistotne.CzasamizmieniaÅ‚am dzwiÄ™k cz , niewystÄ™pujÄ…cy w Å‚acinie, na x lub ts.Cza-sami po prostu stosowaÅ‚am alternatywnÄ… nazwÄ™ (Meksyka).AaciÅ„skiesÅ‚owo oznaczajÄ…ce Chiny wywiedziono z chiÅ„skiej dynastii Qin lub Ts'in- Sinae.Angielska nazwa Chin pochodzi z tego samego zródÅ‚a, stÄ…d Sina.UznaÅ‚am, \e starsze, nierzymskie imiona mogÅ‚yby wystÄ™pować wÅ›ródniewolników i ludzi urodzonych daleko poza centrum cesarstwa.ImiÄ™Una ma Å‚aciÅ„skie brzmienie, lecz pochodzenie celtyckie, podobnie jakSulien.Delir i Lal to, oczywiÅ›cie, imiona perskie.Naturalnie w miarÄ™ upÅ‚ywu stuleci ka\dy jÄ™zyk musiaÅ‚by siÄ™ zmieniać- co, mam nadziejÄ™, usprawiedliwi wszystko, co w przeciwnym raziemogÅ‚oby siÄ™ wydawać bÅ‚Ä™dem.KRÓTKA HISTORIA CESARSTWA RZYMSKIEGOOD 933 AUC DO CZASÓW DZISIEJSZYCH (180 AD - 2004 AD)MiÅ‚ym, a zarazem smutnym zadaniem Pertynaksa byÅ‚o wygoić o tyle,o ile to byÅ‚o mo\liwe, rany zadane rÄ™kÄ… tyranii.Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, Edward Gibbon*AD AUC180 933 Zmierć Marka Aureliusza.Jego syn, Lu-cjusz Eliusz Aureliusz Kommodus zostajecesarzem.192 945 W wyniku krwawych i rozrzutnych rzÄ…-dów Rzym podupada, toczony korupcjÄ….Kommodus ginie, zamordowany przez spi-skowców, wÅ›ród których znajduje siÄ™ pokoje-niec Eklektus, konkubina i Letus, prefektpretorianów (miejskiej gwardii, której for-malnym zadaniem byÅ‚a ochrona cesarza).Spiskowcy twierdzÄ…, \e Kommodus zmarÅ‚ wwyniku apopleksji, i osadzajÄ… na troniesześćdziesiÄ™cioszeÅ›cioletniego PubliuszaHelwiusza Pertynaksa, syna wyzwoleÅ„ca,który zdobyÅ‚ rangÄ™ generaÅ‚a, prefekta stolicy ikonsula.* TÅ‚umaczenie StanisÅ‚aw KryÅ„ski.531 DYNASTIA HELWIACSKA192-204 945-957 We wczesnym okresie panowaniaPertynaksa Letus, zaniepokojony jegoniezale\noÅ›ciÄ…, inspiruje spisek gwardiipretoriaÅ„skiej.Spisek zostaje odkryty*,a Letus wygnany.Pertynaks rozwiÄ…zujeniemal caÅ‚Ä… gwardiÄ™ pretoriaÅ„skÄ… i osobiÅ›ciewybiera wiernÄ… sobie gwardiÄ™ przybocznÄ….JednoczeÅ›nie powiÄ™ksza liczebność i siÅ‚Ä™wigilów w celu stworzenia równowa\nejorganizacji policyjnej, dochodzÄ…c downiosku, \e w przyszÅ‚oÅ›ci obie teorganizacje bÄ™dÄ… nawzajem wykrywaćw swoich Å‚onach spiski przeciwo cesarzowi.Pertynaks znosi dotkliwe podatkiKommodusa.Ogranicza wydatki paÅ‚acucesarskiego, przyznaje ulgi podatkowerolnikom i znosi restrykcje handlowe.NakÅ‚ada na miejskÄ… arystokracjÄ™ wiÄ™kszepodatki, lecz dziÄ™ki kwitnÄ…cymgospodarstwom rolnym miasta zaczynajÄ… siÄ™bogacić.Cesarz przyznaje senatowi pewnÄ…część utraconej wÅ‚adzy.* W tym miejscu moja wersja historii Cesarstwa Rzymskiego rozmija siÄ™ zhistoriÄ… standardowÄ….W rzeczywistoÅ›ci spisek siÄ™ powiódÅ‚.Utalentowany iuczciwy Pertynaks (który zaplanowaÅ‚ wiele wymienionych tu reform) zostaÅ‚zamordowany zaledwie po osiemdziesiÄ™ciu szeÅ›ciu dniach panowania, a preto-rianie sprzedali tron temu, kto zaproponowaÅ‚ najwiÄ™kszÄ… stawkÄ™.Dydjusz JuliankupiÅ‚ sobie tytuÅ‚ cesarski, ale wkrótce potem zostaÅ‚ zdetronizowany i skazany naÅ›mierć decyzjÄ… Septymiusza Sewera, który wróciÅ‚ z Panonii, by pomÅ›cić Perty-naksa.Sewer rozwiÄ…zaÅ‚ wiele problemów Rzymu i przez pewien czas jego rzÄ…dywydawaÅ‚y siÄ™ sprawiedliwe.Jednak pozbawiÅ‚ senat wÅ‚adzy i dopuÅ›ciÅ‚ do korup-cji i rozluznienia dyscypliny w armii, co podkopaÅ‚o stabilność cesarstwa.Gibbonpisze o Sewerze: Potomność, która doÅ›wiadczyÅ‚a fatalnych skutków jego mak-sym, sÅ‚usznie uznaÅ‚a go za głównego sprawcÄ™ upadku Cesarstwa Rzymskiego.532204 957 Zmierć Pertynaksa.Po katastrofalnych rzÄ…dach KommodusaPertynaks zwlekaÅ‚ z ogÅ‚oszeniem swojegosyna, Publiusza Helwiusza Pertynaksa IIVenedicusa, cesarzem i nastÄ™pcÄ… tronu.UczyniÅ‚ to dopiero na Å‚o\u Å›mierci.SenatzaaprobowaÅ‚ jego decyzjÄ™.204-220 957-973 Pertynaks II kontynuuje reformy eko-nomiczne swojego ojca, stopniowo odbu-dowujÄ…c bogactwo cesarstwa.Kiedy wa-runki ekonomiczne zaczynajÄ… na to pozwa-lać, przystÄ™puje do przebudowy armii, od-dziela legiony z granicznych garnizonów itworzy nowe oddziaÅ‚y.Wprowadza rewalo-ryzacjÄ™ \oÅ‚du w stosunku do inflacji, stabi-lizuje zarobki \oÅ‚nierzy, dziÄ™ki czemu stajÄ…siÄ™ oni mniej podatni na przekupstwo, ajednoczeÅ›nie podwy\sza standardy rekruta-cyjne.225 978 Ardaszir, król Persji, zabija ostatniegowÅ‚adcÄ™ Partii i tworzy cesarstwo perskieSasanidów, w którym religiÄ… paÅ„stwowÄ…jest zaratusztrianizm.238 991 Ponowne ataki plemion germaÅ„skichznad Renu i Dunaju.Odnowiona armiastawia opór i odpiera barbarzyÅ„ców.Byskuteczniej pozbyć siÄ™ zagro\enia, pomimoprotestów ze strony rzymskich Brytów,Pertynaks II wycofuje legiony z Brytanii iprowadzi potÄ™\nÄ… armiÄ™ na GermaniÄ™ iSarmacjÄ™.230-240 983-993 Ardaszir naje\d\a Indie i rzymskie tere-ny w Syrii.W 240 jego syn Szapur zasiadana tronie Persji.533238-242 973-978 Pertynaks II podbija GermaniÄ™ i WenediÄ™,robi postÄ™py w Fennii i Gocji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]