antologia iskry z popiołów

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Autorem jest wieludobrych komedyj, pięknych wierszy, wybornym tłumaczem Amfitriona Moliera.3Marceli Bacciarelli, Włoch rodem, osiadły w Warszawie, umarł 1798 r.mając lat 86.55myśleć z dumą o czasach i ludziach, których wystawiają.Tu Kazimierz Wielki prawa swenadaje; tu Zygmunt August hołd księcia pruskiego przyjmuje; tu pokój z Turkami przy zwło-kach Chodkiewicza zawarty, tam Jan III wjeżdża do Wiednia, a wkoło na kształtnych podsta-wach stoją sławnych mężów popiersia.Tu ojciec poetów, a przeto i mój, Jan Kochanowski;tam chluba nasza przed obcymi Kopernik i Sarbiewski; tu mój wzór i rozpacz moja sielskiSzymonowicz; tam nasz Salomon mądry Lubomirski.Kiedym w zachwyceniu chodził odobrazów do popiersiów, więcej tym jeszcze się przyglądając, stał się jakby cud: jeden z nichożywiony stanął przede mną.Był to Naruszewicz4, którego król dosyć uczcić nie może, nadwszystkich żyjących i zmarłych Polaków chciałby go przenieść.Nie przeczę wielkim talen-tom biskupa smoleńskiego, ale pomimo dworskich pochwał, popiersia i medalu nie mogękłaść go wyżej od Sarbiewskiego, a w równi z Krasickim; złe języki mówią, że pochlebstwotak wysoko go podniosło i trzyma; jeśli tak jest, to kiedykolwiek spadnie! Pochlebstwa sąsztuczne skrzydła.Ale jeśli spadnie jako poeta, proza utrzyma go zawsze w świątyni sławy iprace jego historyczne wiecznie trwać będą.O nich też mówiłem mu cokolwiek, a przynajm-niej mówić chciałem, gdy zbliżył się do mnie, bo choć już parę razy byłem u dworu i od daw-na z wielkimi panami przestaję, jeszczem nie dworak i podobno nie będę nim nigdy; mniejbędzie na starość chleba, ale cnoty więcej.Wnet po Naruszewiczu przybył Ignacy Potocki5 , ów obywatel prawy, człowiek światły,uczony, dobrze myślący, przyjemny, który cnoty domowe i publiczne połączyć umie, a które-go los tak srodze w najdroższych prześladuje związkach.Smutek był na jego twarzy i smutek,który jak nudy rodzajem jest zarazy, wszystkich nas przejmować zaczynał, kiedy wpadł we-soło młody, dorodny mężczyzna i wszystkich ożywił. Co za pomyślne zdarzenie! zawołał, kłaniając nam się i modnie, i grzecznie wszakcito pan Bielawski6 niedługo przybędzie.Nie mógł mi król jegomość większej sprawić przy-jemności, jak wzywając mnie z nim razem. Nie dla twoich to pięknych oczu, Starościcu powiedział Naruszewicz ale króla bawiączasem wasze spory. Ciekawy bym był jednak ponowił przybysz jak Bielawskiego głupi żołądek strawićmoże mądry obiad czwartkowy; on kiedy umrze z indygestii w piątek, a ja na grobie jego tenepitaf wyryję:Tu leży Bielawski szanujcie tę ciszę,Bo jak się obudzi, komedię napisze.Mimowolnie rozśmieliśmy się wszyscy, nawet smutny Potocki, a ja choćbym go nie byłwidział dawniej, po tych słowach i wierszach poznałbym Kajetana Węgierskiego7. Szkoda tego młodzieńca szepnął mi Zabłocki on złą drogą idzie, a dowcip ma wielki:Wolter zawrócił mu głowę, chce być polskim Wolterem; nie mogąc w dobrym mu sprostać, wzłym go naśladuje; Bielawski jest jego Fr�ronem.Prawda, że to człowiek zarozumiały; niemoże tego zapomnieć, że był autorem pierwszej komedii granej przed królem przy odrodze-niu się teatru polskiego; prawda, że mówią, iż nieco ma być chciwy: służy panom za przed-miot zabawy, a dukaty od nich łowi; prawda, że nietęgi poeta, ale przecież nie godzi się tak znikogo szydzić, zwłaszcza kiedy ten, cichy i nieśmiały, odcinać mu się nie umie.Ale otóż wchodzi.4Król, jak wiadomo, popiersie Naruszewicza, lubo żyjącego, w tej sali umieścił.5Obacz przypis o Ignacym Potockim w 40 numerze Rozrywek dla Dzieci k.171.6Józef Bielawski, urodzony około 1739 r., zmarły 1809, pisał komedie, które lubo nudne, nie były przecieżzupełnie pozbawione zalety; inne jego poema mniej były warte, zwłaszcza poema Rzez humańska, w którym itakie wiersze zdybać można: ,,A w kraju zniszczonym świnia nie została.7Kajetan Węgierski, starościc korytnicki, szarobelan króla Stanisława, urodził się 1755 r., umarł w r.1787 wMarsylii, gdzie pochowany, w młodym wieku, bo mało zdrowie szanował.Wybór pism jego drukowany jest wtomie I Wyboru Pisarzów Polskich edycji Mostowskiego.56Jakoż drzwi się otworzyły i wszedł chudy, wysoki, pokorny mężczyzna, a nie mówiąc isłowa kłaniał się wszystkim uniżenie, Węgierskiemu jeszcze niżej. Cieszę się ze zdrowia dobrego, mości panie Bielawski wyrzekł, zadzierając nosa śpie-wak Organów widać, że rumatyzmu w krzyżach nie ma, żeś odpoczął po Rzezi humańskiej.Zliczneż to poema! A kiedy wyjdzie, bośmy już pieniądze na prenumeratę złożyli? Wkrótce odpowiedział Bielawski, rąk zacierając jegomość pan Gr�ll8 taki zatrudnio-ny. Może to kieszeń waszmość pana w takim stanie jak kraj w czasie tej okropnej r z e z i ?.A teatrum kiedy będziemy mieli, wszak waćpan otwierasz nowe? Chciałbym odpowiedział Bielawski podnieść jeszcze bardziej sztukę dramatyczną wPolsce, ale jeszcze mi się nie bardzo powodzi; myślę najjaśniejszego Pana błagać o pomoc. Gdybym miał jakie znaczenie u króla jegomości,użyłbym go chętnie w tak pięknej spra-wie przerwał Węgierski smutne też czasy, już dawno w stolicy śmiać się z czego nie było.Ale mam obiecaną szambelanię, wtedy, bliżej monarchy, nie przepomnę teatrum waćpana.Kiedy tak mówił prędko, a Bielawski myślał pomału, czy i jak się odciąć, weszło razemdwóch ekszwolenników Lojoli9; oba poważni, a jeden już sędziwy; pierwszym był znany midobrze Karol Wyrwicz10, ów autor pierwszej w języku ojczystym jeografii politycznej, krytyktrafny i biegły; drugim Franciszek Bohomolec11, który to, prócz innych dzieł historycznych,bardzo gruntownych, pierwszy w języku polskim komedie pisać zaczął; naprzód jedynie dlamłodzieży szkolnej, której był nauczycielem, a potem dla wszystkich, i to obficie.Ich przy-tomność nie ukróciła języka Węgierskiego. Ale, ale, mości panie Bielawski powiedział na głos mam też do waćpana dobrodziejawielką prośbę. Rozkazać proszę! rzekł tamten. Oto, chociaż ja nie król12, chciej na moją instancję wydać jeszcze jedną komedię, ale wten sposób: wez treść z Moliera, niech ci Potocki z Wyrwiczem rozkład zrobią, Karpiński darymy, Zabłocki wiersz napełni i napisz u spodu tytuł (którego inwencję ja na siebie biorę):,,Na prośbę JMC Pana Kajetana Węgierskiego, starościca, nie pisałem wcale tej mojej kome-dii.Obiecuję ci sutą suskrypcję, sam ją zbierać się podejmę.Odpowiedz Bielawskiego już gotową, jakem miarkował po pobladłej jeszcze twarzy i gry-zionych wargach, zatrzymało za zębami przybycie kilku dworzan, którzy oświadczyli, że króljegomość przeprasza, jeżeli ci panowie czekają, ale jest w malarni i wnet przybędzie. To wyśmienicie, że jest w malarni zawołał Naruszewicz dobrej myśli w czasie obia-du będzie. W rzeczy samej powiedział mi wtedy Wyrwicz, do któregom się był zbliżył król taknamiętnie lubi piękne sztuki, zwłaszcza malarstwo, architekturę, snycerstwo, że najszczęśliw-szy, kiedy przestawać może z artystami lub przypatrywać się ich dziełom.Co środa daje dlanich obiady i mówią, że je woli od naszych czwartkowych.Ma zawsze koło siebie kilkusławnych malarzy, którym nieskończone zadaje roboty [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download * ebook * pdf * do ÂściÂągnięcia * pobieranie

Tematy