[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jedna trzecia tych ciaÅ‚ zostaÅ‚a ekshumowana,by zrobić miejsce dla upraw42.Na wsi jednak wÅ‚adze nie zawsze zadawaÅ‚y sobie trud pa-lenia ciaÅ‚ wykopanych podczas gorÄ…czkowego poszukiwaniadrewna na opaÅ‚.Jak podawaÅ‚a publikacja o ograniczonymobiegu wydana przez sekretariat Rady PaÅ„stwa, w Moupingu244w Szantungu miejscowi dziaÅ‚acze wykorzystywali ciaÅ‚a donawożenia ziemi: rzucili na pole uprawne kilka ciaÅ‚ w stanienie caÅ‚kiem jeszcze zakoÅ„czonego rozkÅ‚adu.StarszÄ… kobietÄ™,którÄ… pochowano zaledwie kilka dni wczeÅ›niej, odarto z ubra-nia, a jej nagie ciaÅ‚o porzucono przy drodze43.Nie byÅ‚ to bynajmniej wyjÄ…tek.W raporcie czÅ‚onka partiiHou Shixianga, zÅ‚ożonym komisarzowi dywizji wojskowejw Shaanxi, gdzie pracowaÅ‚, znajduje siÄ™ opis wydarzenia, doktórego doszÅ‚o w jego wsi w powiecie Feng w Hunanie: przy-bywszy do domu, Hou zobaczyÅ‚, że wykopano wiele trumieni pozostawiono je porozrzucane na polu.Wieka byÅ‚y uchylone,a ciaÅ‚a zniknęły.Kilka dni pózniej, w pewne deszczowe po-poÅ‚udnie, zauważyÅ‚ dym wydobywajÄ…cy siÄ™ z komina domumiejscowego zastÄ™pcy sekretarza partii.W Å›rodku znalazÅ‚cztery wielkie kotÅ‚y z ciaÅ‚ami gotujÄ…cymi siÄ™ na nawóz, którymiano nastÄ™pnie równo rozrzucić po polach44.RozdziaÅ‚ 21PrzyrodaBaron von Richthofen, który w latach siedemdziesiÄ…tychXIX wieku podróżowaÅ‚ po cesarstwie Qingów, donosiÅ‚, że caÅ‚apółnoc kraju jest pozbawiona drzew, a nagie góry i wzgórzaprzedstawiajÄ… przygnÄ™biajÄ…cy widok¹.W cesarskich Chinachzgromadzenie opaÅ‚u na dÅ‚ugie, mrozne zimy zawsze stano-wiÅ‚o problem.Rolnicy uprawiali duże iloÅ›ci kukurydzy i sor-go: ziarna jedzono, natomiast Å‚odygi sÅ‚użyÅ‚y za opaÅ‚ do kang Å‚oża, na którym w zimie caÅ‚a rodzina spaÅ‚a w nocy i siedziaÅ‚aw dzieÅ„, a które byÅ‚o ogrzewane od doÅ‚u ciepÅ‚ym powietrzempÅ‚ynÄ…cym przez murowane kanaÅ‚y².W pozbawionym lasówkraju brak opaÅ‚u dotkliwie dawaÅ‚ siÄ™ we znaki; na skutek nie-dostatku drewna kobiety i dzieci rzucaÅ‚y siÄ™ na każdÄ… szczapkÄ™,gaÅ‚Ä…zkÄ™, każdy korzeÅ„ i wiór, ogaÅ‚acajÄ…c powierzchniÄ™ ziemi.Skala wyrÄ™bu lasów na przesieki, opaÅ‚ i drewno budowla-ne zwiÄ™kszyÅ‚a siÄ™ jeszcze po 1949 roku na skutek bezmyÅ›lnejingerencji w Å›rodowisko naturalne.W oczach Mao przyrodabyÅ‚a wrogiem, którego należy pokonać, adwersarzem, które-go należy zmusić do posÅ‚uszeÅ„stwa, bytem caÅ‚kowicie odrÄ™b-nym od ludzi, który należy dogÅ‚Ä™bnie przeksztaÅ‚cić i okieÅ‚z-nać drogÄ… mobilizacji mas.WystÄ™pujÄ…c przeciwko Å›rodowiskuw nieustannej walce o przeżycie, ludzie muszÄ… wydać wojnÄ™przyrodzie.Filozofia woluntarystyczna gÅ‚osiÅ‚a, że ludzka wola246i nieograniczona energia rewolucyjnych mas sÄ… zdolne radykal-nie zmienić warunki materialne i pokonać wszelkie trudnoÅ›cistojÄ…ce na drodze do komunistycznej przyszÅ‚oÅ›ci.Sam Å›wiatfizyczny da siÄ™ uksztaÅ‚tować na nowo, wzgórza zniwelować,góry zrównać z ziemiÄ…, a rzeki skierować pod górÄ™, jeÅ›li bÄ™-dzie taka potrzeba, wiadro po wiadrze³.OgÅ‚aszajÄ…c Wielki SkokNaprzód, Mao zadeklarowaÅ‚: mamy nowÄ… wojnÄ™: powinniÅ›myotworzyć ogieÅ„ przeciw przyrodzie 4.Wielki Skok zdziesiÄ…tkowaÅ‚ lasy.Podwórzowe dymarki, po-wstajÄ…ce wszÄ™dzie w ramach kampanii zwiÄ™kszania produkcjistali, wymagaÅ‚y opaÅ‚u; rolnicy ruszyli wiÄ™c w góry, by Å›cinaćdrzewa.W powiecie Yizhang w Hunanie góry porastaÅ‚ gÄ™sty laspierwotny.RozpoczÄ…Å‚ siÄ™ wielki wyrÄ…b; w niektórych miejscachdo pieców trafiaÅ‚o dwie trzecie Å›cinanych drzew.Do 1959 rokupozostaÅ‚y tylko goÅ‚e zbocza5.W powiecie Anhua, na zachódod Changshy, w miejscu puszczy powstaÅ‚ ogromny bÅ‚otnistyobszar6.Radzieccy specjaliÅ›ci do spraw lasów i ochrony gleby,jadÄ…cy przez odwieczne lasy z Junnanu do Syczuanu, odnoto-wali, że drzewa wycinano zupeÅ‚nie bez planu, co prowadziÅ‚odo osunięć ziemi7.W caÅ‚ym kraju lasy potraktowano brutalnie czasami wyrzÄ…dzajÄ…c nieodwracalne szkody.Chaotyczny wyrÄ…b nie zakoÅ„czyÅ‚ siÄ™ jednak wraz z zakoÅ„-czeniem kampanii stalowej.KlÄ™ska gÅ‚odu wynikaÅ‚a nie tylkoz braku jedzenia, lecz także z niedostatku wszystkich istotnychrzeczy, szczególnie paliw i opaÅ‚u.Rolnicy, rozpaczliwie potrze-bujÄ…cy drewna do ogrzewania i budowania, powtarzali przy-zwyczajenia nabyte w okresie kampanii stalowej i powracali dolasu, by ciąć i rÄ…bać.Kradzieże byÅ‚y Å‚atwiejsze niż kiedykolwiek,ponieważ wraz z kolektywizacjÄ… rozmyÅ‚a siÄ™ odpowiedzialnośćza te tereny: lasy należaÅ‚y do ludu8.W powiecie Wudu w ja-Å‚owym Gansu nadzorem nad lasami przed Wielkim SkokiemzajmowaÅ‚o siÄ™ siedemset sześćdziesiÄ…t osób; do 1962 roku zo-staÅ‚o ich okoÅ‚o setki.Taka sama sytuacja wystÄ™powaÅ‚a w caÅ‚ych247Chinach.W 1957 roku prowincjÄ™ Jilin porastaÅ‚y gÄ™ste bory i piÄ™k-ne lasy, zarzÄ…dzane przez dwieÅ›cie czterdzieÅ›ci siedem placó-wek leÅ›nych.KolektywizacjÄ™ przetrwaÅ‚o jedynie osiem9.Lokalne brygady nie tylko nie umiaÅ‚y powstrzymać rabun-ku bogactw naturalnych, ale czÄ™sto wrÄ™cz w nim uczestniczyÅ‚y.Gość, który w marcu 1961 roku przekroczyÅ‚by bramy komunySihai w powiecie Yanqing, leżącym w górach tuż koÅ‚o Pekinu,ujrzaÅ‚by 180 tysiÄ™cy pni drzew lip i morw Å›ciÄ™tych tuż przyziemi.ByÅ‚o to dzieÅ‚o zaledwie dwóch zespołów produkcyjnych10.Rolnikom tak ogromnie brakowaÅ‚o opaÅ‚u, że w Å›rodku zimy rÄ…-bali nawet drzewa owocowe.Jak donosiÅ‚ UrzÄ…d LeÅ›nictwa z Pe-kinu, mieszkaÅ„cy jednej wsi w Changpingu wykarczowali 50 ty-siÄ™cy jabÅ‚oni, drzew brzoskwiniowych i orzechowych, a pewnabrygada użyÅ‚a traktora, by wyrwać z korzeniami 890 tysiÄ™cy ro-Å›lin i sadzonek i zużyć je na opaÅ‚¹¹.WysyÅ‚ane przez komuny ze-spoÅ‚y najczęściej żerowaÅ‚y na sÄ…siadach: stu rolników z HuairouruszyÅ‚o do sÄ…siedniego powiatu Yanqing, gdzie w niecaÅ‚e trzytygodnie ich ofiarÄ… padÅ‚o 180 tysiÄ™cy drzew¹².Bliżej stolicy Å›ci-nano drzewa rosnÄ…ce wzdÅ‚uż linii kolejowych; w powiecie Da-xing zniknęło 10 tysiÄ™cy drzew rosnÄ…cych przy torach¹³.Dalejna poÅ‚udnie na opaÅ‚ zrÄ…bano nawet sÅ‚upy linii telefonicznych14.W gÅ‚Ä™bi kraju, w Gansu, pod ciosami siekier jednej brygady pad-Å‚o dwie trzecie ze 120 tysiÄ™cy rosnÄ…cych tam drzew lakowych, cosparaliżowaÅ‚o lokalnÄ… gospodarkÄ™, inny zespół zaÅ› zdoÅ‚aÅ‚ Å›ciąćczterdzieÅ›ci procent drzew herbacianych, z których okolicz-ne wioski produkowaÅ‚y olejek, stanowiÄ…cy o ich utrzymaniu15.Rozpaczliwie potrzebowano opaÅ‚u.W niektórych wsiachpo wyciÄ™ciu drzew spalono nie tylko meble, ale i część domów
[ Pobierz całość w formacie PDF ]