[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.[113] Żandarmeria była w Rosji policją do spraw politycznych.[114] Esauł - stopień oficerski w przedrewolucyjnych pułkach kozackich.[115] A to bydle.[116] Uczastok - komisariat.[117] Boże drogi![118] Kodeks honorowy- zbiór przepisów ustalających postępowanie w sprawach naruszających poczucie honoru.[119] Pistolet (z wł.pistolese, prawdopodobnie od nazwy miasta Pistoia) - krótka ręczna jednostrzałowa broń palna, nabijana przez lufę, będąca w użyciu od XVI w.[120] Ochrana - tajna policja w carskiej Rosji.[121] Newer bądź Bolszoj Newer.[122] Tukuringra - góry o rozciągłości równoleżnikowej w paśmie Jukan-Tukuring-ra-Dżagdy na obszarze Amursko-Nadmorskim, w odległości ok.200 km na południe od Gór Stanowych, tworzących pasmo w Syberii Wschodniej od pomocnej części Gór Jabłonowych po wybrzeże Morza Ochockiego.Najwyższym szczytem Gór Stanowych jest Gołecz Skalisty (2412 m n.p.m.)[123] Hokkaido, dawniej zwana Jezo - jedna z czterech wielkich wysp japońskich położona najbardziej na północy, oddzielona od Kraju Ussuryjskiego Morzem Japońskim.Przeważnie górzysta, w większości porosła lasami iglastymi i liściastymi wyspa posiada węgiel, ropę naftową, rudy żelaza i innych metali oraz stocznie.Na wyspie tej, na polecenie Rosyjskiego Towarzystwa Geograficznego, Wacław Sieroszewski prowadził w latach 1902-3 badania nad życiem zamieszkujących tam Ajnów.[124] Syberia Wschodnia zajmuje olbrzymie terytorium od działu wodnego Obu i Jeniseju na zachodzie, aż do grzbietów górskich wzdłuż Oceanu Spokojnego na wschodzie; na południu granica jej przebiega wzdłuż państwowej granicy ZSRR z Mongolską Republiką Ludową i Mandżurią, a na północy dotyka Morza Arktycznego.[125] Jan Czerski - polski badacz Syberii Wschodniej.Urodzony w 1845 r.w guberni witebskiej.W wieku lat 17 został zesłany po powstaniu styczniowym 1863 r.na Syberię, gdzie wcielono go przymusowo do oddziału wojskowego stacjonującego w Omsku.Zwolniony ze służby w roku 1869, studiował w Omsku anatomię porównawczą, a potem osiadł w Irkucku i poświecił się badaniom geologii i geografii Wschodniej Syberii.Podczas szeregu wypraw prowadził badania w Kraju Zabajkalskim, w Górach Sajańskich oraz na dalekiej północy w Górach Wierchojańskich, w dorzeczu Indygirki i Kołymy.Po uwolnieniu z zesłania przez 5 lat przebywał w Petersburgu, pracując w Akademii Nauk.Latem 1891 r.Czerski z żoną i 12-letnim synem wyruszył z Irkucka konno do Wierchnie-Kołymska poprzez łańcuchy Gór Wierchojańskich i grzbiety równoległych do nich gór, które później nazwano Górami Czerskiego.Spędzona w niedostatku zima w Wierchnie-Kołymsku mocno osłabiła stan zdrowia Czerskiego.Mimo to wypłynął statkiem w dalszą drogę.Zmarł w 1892 r.nad Kołymą i został pochowany przy ujściu rzeki Omołon.Przed śmiercią zobowiązał żonę do prowadzenia wyprawy do Niżnie-Kołymska.Czerski jest autorem wielu cennych prac badawczych.Oprócz masywu górskiego w pómocno-wschodniej Syberii nazwę Góry Czerskiego nadano jednemu z pasm górskich Zabajkala, równoległemu do rzeki Ingoda i dalej na wschód do Czyty.[126] Biegun zimna - miejsce na Ziemi, w którym temperatura powietrza jest najniższa.Do niedawna za biegun zimna na półkuli północnej uważano okolice Wierchojańska, gdzie temperatura spada do -60°C, lecz później badania ustaliły, że biegun zimna znajduje się nieco dalej na północy, w Kotlinie Ojmiakońskiej, gdzie zanotowano przeszło -70° C.Na półkuli południowej biegun zimna leży na Antarktydzie.Zanotowano tam -83°C.[127] Nucza pochodzi od tunguskiego łucza, czyli straszydło.[128] Dzięki niskim temperaturom w obrębie wiecznego zmarznięcia ziemi zachowane są w niej, bez rozkładu, jak w chłodni, ciała zwierząt epok minionych, jak na przykład mamuta lub nosorożca włochatego, które zapewne żyły we wschodniej Syberii w pradawnych czasach przed oziębieniem się klimatu.Kość mamutową, stanowiącą bogactwo kopalne, znajduje się tam szczególnie w namułach rzecznych, a wybrzeża Oceanu Lodowatego zawierają nieprzebrane jej pokłady.Na Wyspach Nowosybirskich fale morskie stale wyrzucają na wybrzeże kły i kości przedpotopowych słoni.[129] Ledum palustre.[130] Do narodów tureckich zaliczamy wszystkie narody posługujące się narzeczami tureckimi.Język turecki rozbrzmiewa od Oceanu Lodowatego do Tybetu i od Kaukazu po Morze Śródziemne.Do tych ludów należą miedzy innymi Jakuci i Mongołowie, których podgrupę stanowią Buriaci.[131] Tunguzi, rozproszeni po tajdze od Jeniseju do Oceanu Spokojnego, dzielą się na północno-środkowych i nadmorskich.Południowych Tunguzów od północnych dzieli Amur.Goldowie i Daurowie zaliczani są także do południowej grupy Tunguzów.Mandżurowie, obecnie częściowo zasymilowani z Chińczykami, pod względem językowym i fizycznym należą do grupy tunguskiej.Niegdyś słynęli jako wojowniczy naród, który niejednokrotnie napadał Chiny, a nawet stworzył tam ostatnią dynastię królewską.[132] Podróżna - zezwolenie na podróżowanie wydane przez policję, które równocześnie uprawniało do wypożyczania koni na stacjach.[133] Ałdan - miasto w południowo-wschodniej części Jakuckiej ASRR, położone w dolinie rzeki Ałdan i na głównym szlaku biegnącym z południa na północ od kolei transsyberyjskiej do Jakucka.W pobliżu znajdują się kopalnie złota.[134] Hotel Europejski.[135] Znamienity człowiek, dostojny gość.[136] Prawosławny obraz religijny.[137] Cyrulik - dawniej felczer, golibroda.[138] Cyrkuł - komisariat policji.[139] Jak się czujecie?[140] Piękna dziewczyna.[141] Skatina - bydlę.[142] Jakuci nie lękali się naturalnej śmierci.Dawniej panował wśród nich zwyczaj, że starzy lub chorujący rodzice zwracali się z prośbą do najbardziej ulubionego syna, aby zabił ich własną ręką.Syn miał obowiązek wyprawić pożegnalną ucztę, ugaszczał proszącego o śmierć przez trzy dni, potem szedł z nim do lasu i zakopywał żywcem w dole razem z jego osobistymi sprzętami.[143] Trąd - przewlekła choroba zakaźna, w której przebiegu powstają rozpadające się nacieki na skórze, prowadzące do zniszczenia tkanek, zniekształceń, wreszcie do śmierci.[144] 30 czerwca 1908 r.na Syberię, w tunguską tajgę w okolicach faktorii Wanawara, spadł tak zwany meteoryt tunguski.Na skutek silnej eksplozji w powietrzu powstał olbrzymi słup dymu podobny do grzyba atomowego.Wybuch odczuto w promieniu 800 km.Potężny podmuch przewracał drzewa w tajdze, zrywał dachy, obalał płoty, ludzi i zwierzęta jeszcze o 160 km od miejsca eksplozji
[ Pobierz całość w formacie PDF ]