[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ziemie polskie pod zaborami, powstanie styczniowe.Po zawirowaniach Wiosny Ludów naziemiach polskich wszystkich trzech zaborów panował spokój.Wszędzie postępował rozwój gospodarczy, ato za przyczyną pierwszej rewolucji przemysłowej, która powoli wkraczała na terytoria polskie z Zachodu.Największe uprzemysłowienie dokonało się na Górnym Zląsku w zaborze pruskim.Rozbudowały się tamgłównie hutnictwo żelaza i cynku oraz górnictwo węgla kamiennego, którego wydobycie z 37 tys.ton w1800 r.wzrosło do 4,6 mln ton w 1864 r.Na wielką skalę rozwinął się przemysł włókienniczy i tekstylny wAodzi i Pabianicach w Królestwie Polskim.W Poznaniu duże zakłady metalurgiczne założył HipolitCegielski, a w Krakowie Ludwik Zieleniewski.W 1853 r.we Lwowie aptekarz Ignacy Aukasiewicz dokonałjednego z największych wynalazków stulecia, konstruując lampę naftową.Konsekwencją tego byłorozpoczęcie eksploatacji złóż ropy naftowej w rejonie Jasła.Powstawaniu przemysłu towarzyszył rozwój komunikacji przez wprowadzenie kolei żelaznych.Jednąz pierwszych linii kolejowych na ziemiach polskich był szlak łączący Warszawę z Krakowem i Wiedniem,wybudowany w latach 1840-48.We wszystkich trzech zaborach trwała koniunktura w handlu,upowszechniała się oświata, rozwijało czytelnictwo i piśmiennictwo.209 Znaczny postęp nastąpił również w rolnictwie, zwłaszcza w zaborze pruskim, przez zapoczątkowaniemelioracji gruntów oraz stosowanie nawozów sztucznych i mechanizacji prac rolnych (siewniki, młockarnie,sieczkarnie, młyny do zbóż).Gorzej przedstawiała się sytuacja w rolnictwie zaboru carskiego, gdzie dłużejutrzymywały się feudalno-pańszczyzniane struktury, oraz w Galicji, na skutek wielkiego rozdrobnieniatamtejszych gospodarstw rolnych.Wszędzie umocniły się folwarczne majątki obszarnicze, korzystające zpracy najemnej, świadczonej głównie przez bezrolną ludność wiejską.Wzrosła znacznie powierzchniagruntów ornych, przeznaczanych zwłaszcza pod uprawy buraków cukrowych i roślin pastewnych, w związkuz dużym rozwojem hodowli zwierzęcej.Po klęsce sprawy polskiej w okresie Wiosny Ludów we wszystkich trzech zaborach miały miejscerepresje w stosunku do wszelkich polskich organizacji niepodległościowych.Wywoływało to wszakże częstoskutek odwrotny od zamierzonego, przyczyniając się do wzrostu poczucia jedności i świadomościnarodowej.W tej mierze szczególne znaczenie miało spopularyzowanie dzieł współczesnych trzechromantycznych wieszczów narodowych Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i ZygmuntaKrasińskiego oraz utworów muzycznych Fryderyka Chopina, a także licznych książek o tematycehistorycznej Józefa Ignacego Kraszewskiego, twórcy polskiej powieści masowej.Polacy nie przestawali więcmarzyć o odzyskaniu niepodległości narodowej, a swe nadzieje upatrywali w przewidywanych konfliktachzbrojnych między państwami zaborczymi i pomocy zewnętrznej, przede wszystkim ze strony Francji.Pewne nadzieje stworzyło też wstąpienie na tron rosyjski Aleksandra II, zwłaszcza gdy przeprowadziłczęściową liberalizację stosunków politycznych, jakby odtwarzając Królestwo Polskie.Nastąpiła mianowicieamnestia dla więzniów politycznych, złagodzono cenzurę prasową, utworzone zostało TowarzystwoRolnicze, które było zapowiedzią reform agrarnych.Aleksander II przygotowując je, starał się oprzychylność do swych planów polskiej szlachty i ziemiaństwa.W kwestii sposobów wprowadzenia uwłaszczenia na wsi istniały jednak zasadnicze różnice wśródpolskiej społeczności.Ziemianie chcieli jak największych odszkodowań, bogate kręgi mieszczaństwa iburżuazja widziały w nim szansę na umocnienie rynku wewnętrznego.Natomiast polskie organizacje naemigracji, a także liczne radykalne grupy, zwłaszcza młodej inteligencji i studentów wiązały uwłaszczeniedodatkowo z postulatami niepodległości narodowej i demokratyzacji władzy.W tym też duchu prowadzonabyła szeroka akcja propagandowa po przez tajne pisma, ulotki, odezwy i manifestacje publiczne.Władze carskie próbowały się przeciwstawić tym niepodległościowym nastrojom i zdecydowały się naczęściowe ustępstwa wobec narodowych żądań polskich
[ Pobierz całość w formacie PDF ]