[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ale po comówić wiele o rzeczach, które dobrze znacie?93.Od czasu jednak kiedy Cezar narzucił się na władcę, już nie wybieraliścieżadnych władz, ani pretorów, ani konsulów, ani trybunów, nie dawaliścienikomu dowodu swego zadowolenia, nie mieliście środków do tego, by to za-dowolenie przez odpowiednie świadczenie objawić.Krótko mówiąc, nikt też niebył wam wdzięczny czy to za jakiś urząd, czy za dowództwo, czy przyskładaniu sprawozdania, czy przy jakimś procesie.Najbardziej oburzające było,że nie mogliście ochronić przed gwałtem swoich własnych trybunów, którychurząd ustanowiliście na wszystkie czasy jako swój własny, uznaliście za święty 268i nietykalny; a tymczasem musieliście patrzyć, jak ci nietykalnością osłonięcimężowie zostali pozbawieni swej nietykalnej władzy, jak im bez sądu zdartoświęte ich szaty tylko na rozkaz jednego człowieka, ponieważ w obronie waszejoburzyli się na tych, którzy go nawet królem chcieli obwołać110.Senat przyjął toz największym oburzeniem ze względu na was, bo przecież godność trybuna jestwasza, a nie senatu.Ponieważ jednak nie mógł otwarcie potępić tego człowiekaani też pozwać go do sądu ze względu na siły wojskowe, z których, mimo żebyły dotąd własnością rzeczypospolitej, zrobił swą własność osobistą, więcpostanowił usunąć tyrana w jedyny sposób, jaki jeszcze pozostał, i uknuł spisekna jego życie.94.Z natury rzeczy plan został powzięty przez najlepszych, a wykonanyprzez niewielu.Po jego przeprowadzeniu senat natychmiast ujawnił swój jedno-myślny pogląd w sposób nie pozostawiający żadnych niejasności, kiedy chciałuchwalić dla zabójców nagrody honorowe.Od tego powstrzymał jednak sena-torów Antoniusz powiadając obłudnie, że mogłoby to spowodować zaburzenia,ale i my uważaliśmy za słuszne służyć ojczyznie raczej dla niej samej aniżeli zewzględu na nagrody.Toteż zaniechali tej uchwały nie chcąc piętnować Cezara,a ucieszeni z obalenia tyranii; uchwalili natomiast amnestię dla wszystkich ijeszcze wyrazniej [dodali], że nie będzie dochodzeń sądowych z powodudokonanego zabójstwa.Niedługo potem, kiedy Antoniusz począł podburzać przeciw nam pospólstwo,senat powierzył nam zarząd bardzo wielkich prowincji i dowództwo nad woj-skiem oraz oddał nam władzę nad wszystkimi krajami od Morza Jońskiego poSyrię.Czyżby nas karali w ten sposób jako zbrodniarzy, czyż mężobójcówzdobiliby świętą purpurą i pękami rózg z toporami? Z tego też powodu odwołałsenat z wygnania, choć nie brał on wcale udziału w spisku, młodegoPompejusza, tylko dlatego, że był synem Pompejusza Wielkiego, którypierwszy podjął walkę w obronie demokracji, jak i dlatego, że ukrywając się wHiszpanii czynił pewne trudności tyranii.Uchwalono wówczas przyznać muodszkodowanie pieniężne ze skarbu państwowego za majątek ojcowski imianowano go dowódcą na morzu, by i on jako obrońca wolności ludu był wposiadaniu jakiejś władzy państwowej.Jakiegoż jeszcze kroku ze strony senatuszukacie, jakiego dowodu na to, że wszystko dzieje się wedle jego woli? Chybatylko, by w słowach wam tę zgodę wyraził.Jakoż i to zrobi, przemówi do was iwraz ze słowami wielkie dary ofiaruje, gdy tylko będzie mógł mówić iwywdzięczyć się wam.95.Wiecie bowiem dobrze, w jakim się obecnie senatorowie znajdują poło-żeniu.Bez sądu wyjęci zostali spod prawa, majątki ich uległy konfiskacie, bezwyroku skazującego mordują ich w domach, na drogach, w świątyniachżołnierze, niewolnicy, osobiści ich wrogowie, wywlekając ich z zakątków i ści-110Por.wyżej ks.II 108; 122; 138. 269gając wszędzie, chociaż prawa pozwalają ujść na dobrowolne wygnanie.A naforum, na którym nie składaliśmy głowy żadnego nieprzyjaciela, lecz tylko brońi dzioby okrętów, wystawione są teraz na widok publiczny głowy konsulów,pretorów, trybunów ludu, edylów i ekwitów; i za takie zbrodnie wyznaczone sąjeszcze nagrody! Ujawniają się przy tej sposobności wszelkie niegodziwości,które dotąd stanowiły jakby pozornie zasklepioną ranę nagłe aresztowanialudzi, różne obrzydliwe uczynki żon, synów, wyzwoleńców, niewolników.Takdalece postąpił już upadek obyczajów w rzeczypospolitej! A wzorem przypopełnianiu tych zbrodni są dla przewrotnych ludzi ci trzej mężowie, którzysami wyjęli spod prawa przed innymi swych braci, wujów i opiekunów.Podobno miasto nasze zostało niegdyś zajęte przez najdzikszych barbarzyńców;a przecież Galowie nikomu nie odcinali głowy, nie znieważali zabitych ani teżmimo wojny nie przeszkadzali ludziom ukrywać się czy uciekać.My saminigdy nie obchodziliśmy się w ten sposób z żadnym miastem, któreśmy siłązdobyli, ani też nie słyszeliśmy, by inni z jakimkolwiek miastem w ten sposóbpostąpili; a przecież chodzi tu nie o jakieś zwykłe miasto, lecz o władczynięświata, którą nękają ludzie wybrani na to, by uporządkować stosunki izaprowadzić ład w rzeczypospolitej.Czyż Tarkwiniusz zrobił coś takiego? Ajednak z powodu gwałtu dokonanego z miłości na jednej kobiecie Rzymianiewypędzili go, mimo że był królem, i z powodu takiego jednego czynu niechcieli już więcej znosić władzy królewskiej.96.I ci trzej mężowie, którzy się takich zbrodni dopuszczają, nas nazywajązłoczyńcami, powiadają, że mszczą Cezara, a wyjmują spod prawa ludzi, którzynawet w mieście nie byli obecni, kiedy go zabito.Do nich należy większośćtych, których tu widzicie, wyjętych spod prawa ze względu na bogactwo lub ródczy demokratyczne przekonania.Z tego powodu wraz z nami znalazł się naliście proskrybowanych także Pompejusz, który wówczas, kiedyśmy tego czynudokonali, był daleko w Hiszpanii.Ponieważ jednak jest synem ojca, którywalczył za sprawę ludu, więc senat go odwołał z wygnania i mianowałgłównodowodzącym na morzu, a triumwirowie z tej samej przyczyny wyjęli gospod prawa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]