[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Samoistnej i oryginalnej kultury Majów nie przywieziono ze Starego Zwiata.A możetak samo jak kultura odrębne jest i pismo? Być może, że nie zawiera ono żadnegopodobieństwa ani ze staroegipskimi hieroglifami, ani z pismem zgłoskowym, aniz alfabetycznym? Wszelkie zatem próby czytania go w sposób, w jaki czytamy wszystkieinne pisma, okażą się bezowocne? Coraz częściej myśl ta wkradała się w umysły wieluuczonych.Wydawało się, że jakieś zaklęcie ciąży nad tymi rękopisami.Jednakże w r.1951klucz do odczytania pisma udało się odkryć radzieckiemu uczonemu J.W.Knorozowowi,który zastosował tutaj metodę statystyczną.Mniej więcej w tym samym czasie innemuuczonemu, Michaelowi Ventrisowi, udało się odczytać napisy kreteńsko-mykeńskie, którerównież przez wiele dziesiątków lat opierały się wszelkim próbom odczytania.KONIEC POLEMIKI O ZNAKACH PISMAFakt prawidłowego odczytania pisma kreteńsko-mykeńskiego i pisma Majówwiększość uczonych przyjęła bez zastrzeżeń.Byli jednak i tacy, którzy podawaliw wątpliwość metodę oraz sam fakt konkretnego odczytania.Warto dodać, że argumenty tychostatnich zbyt często odbiegały od zasad prawdziwie naukowej polemiki.Tak np.J.EricThompson, wyrażając wątpliwość rozszyfrowania pisma Majów, wysunął jako dowódokoliczność, że w ZSRR nigdy nie przeprowadzano prac nad odczytaniem starożytnych pism,stąd też i obecnie fakt ten nie może mieć miejsca.Niezależnie od tego Thompson odrzucał323 kategorycznie wiarygodność alfabetu Landy przytoczonego w jego książce. Wieleznaków, jakie cytuje Landa, występuje w tekstach nadzwyczaj rzadko, innych nie sposóbzidentyfikować, jeśli się nie posiada bujnej wyobrazni. Hieroglify staroegipskie, pismo klinowe Międzyrzecza, jak również wiele innych pismjuż tutaj wymienionych, posiadało tekst równoległy, dwujęzyczny, napisany w znanymuczonemu języku.Ten właśnie fakt sprawił, że Champollion, Grotefend i inni mogli odszukaćwłaściwy klucz do tych pism.Niestety, rękopisy Majów nie posiadały takich dublowanych tekstów.Odczytanie ich mogło opierać się jedynie na analizie logicznej strukturywewnętrznej nieznanego tekstu, na analizie wskazników matematycznych.Studia nad rękopisami Majów rozpoczął Knorozow na początku lat pięćdziesiątych.W r.1963 wydał swą fundamentalną monografię Pismo Indian Majów - rezultat wieloletniejpracy.Monografia zawierała wszystkie znane nam teksty Majów: trzy rękopisy i dużą liczbęinskrypcji na dawnych zabytkach kultury, na posągach, stelach, płaskorzezbach.Książkapodsumowała ponad stuletnią polemikę na temat pisma Majów, wywołała szeregentuzjastycznych recenzji w prasie zagranicznej i radzieckiej, a uniwersytet w Harvard wydałją w przekładzie angielskim.Zagadkowe znaki straciły aureolę tajemniczości.Tematykarękopisów jest bardzo różnorodna, ale przeważają wykazy pór roku z krótkimi wskazówkamidotyczącymi obrzędów religijnych oraz zależności prac rolniczych od zjawiskmeteorologicznych.Rękopis drezdeński zawiera obszerne rozdziały omawiające ruchorbitalny Wenery, związki małżeńskie, miejsca pobytu potężnego boga deszczu, zaćmienia.Rękopis madrycki poświęcony jest problemom uprawy roli, polowania, pszczelarstwa,rzezbiarstwa; paryski natomiast zawiera szereg wiadomości historycznych.Wykopaliska archeologiczne ujawniły liczne inskrypcje w ponad stu antycznychmiastach Majów, których ruiny są rozrzucone na płaskowyżu gwatemalskim, na tereniecałego Półwyspu Jukatańskiego i na południu prawie do samego Oceanu Spokojnego.Obecnie znamy ponad tysiąc inskrypcji, co prawda, wiele z nich jest całkiem zniszczonych,względnie są poważnie uszkodzone.Napisy te można podzielić na dwie grupy: pierwszaskłada się z inskrypcji na budynkach, stelach, ołtarzach i innych monumentalnych pomnikacharchitektury Majów, druga zaś zawiera napisy na naczyniach, wisiorkach, tabliczkach itp.Dzięki pracy Knorozowa z tych inskrypcji mogą uczeni otrzymać cenne wiadomości.Przemówić mogą do nas zdarzenia, ku których czci dzwignięto te pomniki.324 MAJOWIE, TOLTEKOWIE, AZTEKOWIECzegóż mogli się dowiedzieć historycy o losach tej nieodgadnionej cywilizacji?.Pierwsze miasta-państwa Majów powstały na pograniczu naszej ery.Indianie cikontynuowali kulturę Olmeków.Ich dziełem był najdokładniejszy kalendarz, udoskonaleniepisma hieroglificznego, stworzenie wspaniałego malarstwa fresków, pogłębienie sztukiarchitektonicznej, zastosowanie pozycyjnego systemu przy obliczeniach - ich matematyka znasymbol zera, czego nie znają ani współcześni im Rzymianie, ani mieszkańcy Europyzachodniej parę stuleci pózniej.Na pomnikach kultury Olmeków napotykamy wizerunki ludzi należących do różnychtypów etnicznych.Patrząc na ubiór głowy wodza na jednej z monumentalnych stel, rozpoznaćw nim możemy władcę Majów; obok niego widzimy wodza czy też kapłana olmeckiegoo charakterystycznie obrzmiałej figurze i krótkich rękach.Zupełnie prawdopodobne, że w tymokresie barbarzyńskie plemiona Majów podbiły miasta-państwa Olmeków, przejmującjednak ich kulturę (zjawisko to spotykaliśmy już w Indiach i na terenie Międzyrzecza).Ruiny starych miast Majów rozproszone są po dżunglach dzisiejszego Meksyku,Gwatemali, Hondurasu.Daty, wyciosane na stelach, świątyniach i ołtarzach, pozwalająodnieść ich czas powstania na IV-IX w.n.e.Pózniej powstaje luka, a pomniki kultury Majówpojawiają się daleko na południowym wschodzie, na Półwyspie Jukatańskim, na którymrozpoczyna się rozkwit Nowego Królestwa Majów.Jakie były przyczyny opustoszenia tych miast? Na to pytanie było wiele odpowiedzi:trzęsienie ziemi, epidemia, fatalne daty w kalendarzu przepowiadające koniec świata ,nagłe zmiany klimatu, wyjałowienie gleby, rewolucje, agresje z zewnątrz.Najbliższe prawdysą trzy hipotezy: sposób uprawy roli za pomocą wypalania i karczowania lasów powodował,że urodzajność gleby zmniejszała się z roku na rok, zmuszając do porzucenia miejscapobytu i przeniesienia się na nowe, dziewicze tereny
[ Pobierz całość w formacie PDF ]