Polityka

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.4.Rozwój taki nie leżał zapewne w zamiarach Solona, ale dokonał się wskutekzbiegu okoliczności.Bo lud, kiedy w wojnach perskich stworzył potęgę morską,nabrał buty i poszedł za marnymi demagogami, choć zacni obywatele temu sięprzeciwstawiali.Przecież Solon przydzielił ludowi właściwie tylko najkonieczniej-sze uprawnienia84; wybór urzędników i pociąganie ich do odpowiedzialności;gdyby bowiem lud nawet takiej władzy nie miał, byłby jakby w niewoli i wrogieby żywił uczucia.Urzędy natomiast wszystkie obsadził ludzmi spośród znakomi-tych i zamożnych, z klasy pentakosjomedimnów, zeugitów i trzeciego stanu,zwanego rycerskim; czwarta klasa, tetów, nie miała natomiast dostępu do żadnegourzędu85.5.Prawodawcami byli nadto Zaleukos86 w Lokrach Epizefiryjskich i Charon-das87 z Katany w swym mieście rodzinnym i w innych miastach chalkidyckich nawybrzeżach Italii i Sycylii.Niektórzy usiłują też dowieść, że pierwszym wybitnymprawodawcą był Onomakritos88, z pochodzenia Lokryjczyk, wykształcony jednakna Krecie, gdzie bawił dla zapoznania się ze sztuką wróżbiarską; jego towarzyszemmiał być Tales89, uczniami zaś Talesa Likurg i Zaleukos, a uczniem ZaleukosaCharondas.Twierdzenia te wynikają jednak z niedostatecznego rozważeniachronologii.82Reformy Solona omawia Arystoteles obszernie w Ustroju polit.Aten (rozdz.6 -10).81Por.tamże, rozdz.25.84Tak tez określił swą działalność i sam Solon w urywku poematu zachowanym uArystotelesa w Ustroju polit.Aten (rozdz.12): Taką wszak władzę ludowi przyznałem, na jakązasłużył, anim nie ujął mu ran ani przydzielił nad stan" [przeł W.Steffen, w Antologia lirykigreckiej, Wrocław 1995]85Por.Arystoteles, Ustrój polit.Aten, rozdz.7, � 3 - 4.86Według tradycji, najstarszy prawodawca grecki czynny w pierwszej połowie VII w.p.n.ew Lokrach południowo-italskich.87Młodszy o generacje od Zaleukosa prawodawca czynny w Katanie na Sycylii.Z Katanyprawa jego przejęte zostały przez inne kolonie chalkidyckie na Sycylii, w pdn.Italii, a także napółwyspie Chalkidike oraz w niektórych miastach na wyspach Morza Egejskiego.88Wspomniany tu Onomakritos zdaje się być postacią legendarną89Postać tak samo legendarna, jak Onomakritos, nie ma tez nic wspólnego ze znanymfilozofem Talesem. 526.Prawodawcą był też Filolaos z Koryntu czynny w Tebach90.PochodziłFilolaos z rodu Bakchiadów, a tak pokochał Dioklesa, zwycięzcę w igrzyskacholimpijskich, że kiedy ten opuścił miasto [ojczyste], uchodząc ze wstrętem przedmiłością swej matki Alkiony, wyjechał razem z nim do Teb, gdzie obaj życiezakończyli.I tam teraz jeszcze pokazują ich groby, które są dobrze widoczne jedenz drugiego, podczas gdy w stronę ziemi korynckiej z jednego tylko widok sięroztacza, a z drugiego nie.7.Według podania, sami bowiem w ten sposób zarządzili swe pogrzebanie,a mianowicie Diokles powodowany goryczą z powodu doznanej przykrości niechciał, by z mogiły jego widoczna była ziemia koryncka, Filolaos natomiastwłaśnie sobie tego życzył.Z takiego to powodu mieszkali więc u Tebańczyków,a Filolaos czynny był u nich jako prawodawca i między innymi ustanowił teżprawa dotyczące płodzenia dzieci, zwane u nich prawami adopcyjnymi; istotnymcelem jego ustawodawstwa było dążenie do zachowania liczby działek rolnych.8.Prawodawstwo Charondasa nie wykazuje nic znamiennego prócz skargo złożenie fałszywego świadectwa (on pierwszy bowiem wprowadził pozwysądowe o to przestępstwo, ale w ścisłości ujęcia praw góruje on nawet nadobecnymi prawodawcami).Prawodawstwo Faleasa znamionuje zrównanie mająt-ków, Platona zaś wspólność kobiet, dzieci i majątków, wspólne biesiady kobiet,a nadto prawo o pijaństwie, postanawiające, że przy biesiadach trzezwi mająprzewodniczyć, tudzież prawo o ćwiczeniach wojskowych, wymagające, by sięćwiczono we władaniu bronią jedną i drugą ręką, gdyż nie powinna być jedna rękapożyteczna, a druga bezużyteczna91.9.Istnieją też prawa Drakona, rozwijał on jednak działalność ustawodawcząprzy niezmienionym ustroju92.W prawach jego nie ma nic znamiennego,co by było godne wspomnienia, z wyjątkiem surowości przejawiającej sięw wysokości kar.93Także i Pittakos był twórcą praw, ale nie ustroju.Znamienne jest jego prawo,że pijani, jeśliby kogo pobili, mają większą karę ponieść aniżeli trzezwi; ponieważludzie więcej dopuszczają się czynów gwałtownych po pijanemu niż na trzezwo,więc nie brał pod uwagę pobłażania głoszącego, że należy raczej przebaczyćpijanemu, ale wzgląd na korzyść społeczną.90O Filolaosie nic poza tym nie wiadomo.Jeśli należał do rodziny królewskiej Bakchiadów, którejpanowanie w Koryncie obalone zostało przez tyrana Kypselosa (657 r.p.n.e.), to jego działalnośćw Tebach, o której tu mówi Arystoteles, a o której jednak nic więcej nie wiadomo, należałoby przenieśćna okres wcześniejszy.91Platon, Prawa, ks.I (637), ks.VII (794 nn.).92W sprzeczności z tym w Ustroju poilt.Aten (rozdz.4) podaje Arystoteles rzekome reformyustrojowe Drakona, które jednak z pewnością są niehistoryczne, jak to i z tego miejsca Politykiwyraznie wynika.93Pittakos (w Mitylenie na wyspie Lesbos) po dłuższym okresie walk wewnętrznych ok.600 r.p.n.e.powołany został, jak współcześnie Solon w Atenach, do uporządkowania stosunków i spisaniapraw na okres 10 lat (z tytułem ajsymnetes") [ Pobierz całość w formacie PDF ]

download * ebook * pdf * do ÂściÂągnięcia * pobieranie

Tematy